کلیدواژه:یَسار

به نام خدا

سلام

امروز میخواهیم راجع به ریشه [ی س ر ] و مشتقات آن صحبت کنیم و كليد واژه ما عبارتست از: یَسار اصل معناى اين ريشه، آسانى هست. كلمه مُيَسَّر، نیز از این ریشه بوده به معناى آسان شده یا مقدور است. به دست چپ انسان، يَسار ميگويند چون دست چپ، به كمكِ دست راست آمده و باعث آسان شدن كارها ميشود. یَسار به معنی شوم و نامبارک هم هست چون نامه اعمال اهل شقاوت به دست چپشان داده میشود. به توانگرى و وسعت در مال هم يسار گفته ميشود چون باعث بى نيازى انسان و آسان شدن امور زندگى ميگردد. یکی از مشتقات اين ريشه،به معنی قمار است چون در قمار هم، پولْ به آسانى و بدون زحمت به دست مى آيد. و یکی از معانی اسم یاسر علاوه بر آسان و چپ، قمارباز است. این ریشه در قرآن،به مفهوم شریعت و کار خیر نیز بکاررفته است، چون خداوند فرموده، ما دين را بر شما آسان کردیم و اصولافطرت آدمی به سمت خدا و کار خیر گرایش دارد و اگر انسان در مسیرالهی گام بردارد نیروهای الهی به کمک او آمده و کار را بر او آسان میکنند. یکی دیگر از معانی این ریشه، کم و اندک است مثل پیمانه کم و یا مدت زمان کم ،که درمورد اول، میتوان گفت چون بارِکم ،سبک هست بنابراین حمل آن آسان و راحت است و در مورد زمان اندک نیز چون آیه مربوط به مدت زمان انتظار کشیدن است، هرچه این زمان،کوتاهتر باشد تحمل آن آسانتر و راحت تر خواهد بود. و در مجموع میتوان گفت که واژه یُسْر یا آسانی درمقابلِ عُسْر یا سختی قرارداشته و با توجه به مفاد و مفهوم آیه، یکی ازمعانی فوق لحاظ میشود. و حالاميپردازيم به مثالهای قرآنی این ریشه:

يُسْرْ: آسانى

يَسار: دست چپ، آسانى، توانگرى

يَسيرْ: آسان، كم

مثال: وَ ما تَلَبَّثوا بِها اِلّا يَسيراً: و جز مدت كمى درنگ نمى كردند

مثال: ذٰلِکَ کَیْلٌ یَسیرٌ: این پیمانه کم است.

مَيْسور: آسان، نرم

مثال: فَقُلْ لَهُمْ قَوْلَاً مَيسوراً: با آنها به زبانی نرم سخن بگو (یا وعده ای بده که آسان باشد)

مَيْسِر: آسان،قمار

مَيْسَرَة: آسانى، گشایش، توانگرى و بی نیازی

مثال: وَ إِنْ کانَ ذوعُسْرَةٍ فَنَظِرَةٌ اِلیٰ مَیْسَرَةٍ: و اگر تنگدست بود تا زمان گشایش و توانگری مهلت داده شود.

أَيْسَرْ، يُسْرىٰ: آسان تر، آسان ترین (به ترتیب برای مذکر و مونث)

مثال: فَسَنُیَسِّرُهُ لِلْیُسْریٰ: پس راه آسانی پیش پای او می گذاریم.

مثال: وَ نُیَسِّرُکَ لِلْیُسْریٰ: و تو را برای آسان ترین راه (شریعت آسان یاکارخیر) آماده می کنیم.

تَیَسُّر، اِسْتیسار: میسر و مقدور بودن (ازباب تفعُّل و استفعال)

مثال: فَاقْرَؤا ما تَيَسَّرَ مِن َالقُران: پس آنچه برايتان مقدور هست از قرآن بخوانید.

برچسب‌ها

یسار
یسر