کلیدواژه: شمال
به نام خدا
سلام
امروز میخواهیم راجع به ریشه [شمل] و مشتقات ان صحبت کنیم وكليدواژه ماعبارتست از: شمال اين ريشه به معناى دربرگيرنده، عمومى و فراگير است و در مشتقات مختلفِ آن، اين معنى مستتر است. كلمات ِشامل، شُمول و مشتمل نیز از این ریشه هستند. شِمال يا شُمال، يكى از جهات چهارگانه جغرافيايى هست و در واقع كسيكه رو به سمت برآمدنِ خورشيد (مشرق) ايستاده باشد دست چپ ِاو جهتِ شمال، و دستِ راستِ او، جهتِ جنوب را نشان ميدهد بنابراین به سمت چپ، شمال نیزگفته میشود. باد شُمال، عموما بصورت باد بسیار سردیست كه آثار آن از جهت بلا و شدتِ سرما، عده زیادی را شامل میشود و به همین علت، شمال نامیده شده است. این کلمه، به معنای شوم و نامبارک نیز هست، چون نامه اهل شقاوت به دست چپشان داده میشود. درقران، به دوزخیان و اهل شقاوت، لقب اصحاب شمال داده شده است . این افراد به دو دلیل ،به این نام نامیده شده اند: ۱- به جهت آنكه اين افراد تقوا نداشته، اكثريت را شامل ميشوند و كارهايي كه انجام ميدهند فراگيرى بيشترى دارد. ۲- اينها كسانى هستندكه نامه اعمالشان به دست چپشان داده ميشود. و حالا ميپردازيم به مثالهای قرآنی اين ريشه:
شَمَلَ: شامل شدن
مثال: اَمَّااشْتَمَلَتْ عَلَیْهِ اَرْحامُ الْاُنْثَیَیْنِ: یا آنچه رارَحِمْ های آن دوماده، در بر گرفته است.
شِمال: چپ، جمعِ آن میشود >>> شَمائِل
مثال: وَ نُقَلِّبُهُمْ ذاتَ الْیَمینِ وَ ذاتَ الشِّمالِ: و آنها را به پهلوی راست و چپ می گرداندیم.
مثال: عََنْ أَیْمانِهِمْ وَعَنْ شَمائِلِهِمْ: از طرف راست و چپشان
اَصْحابُ الشِّمالِ: اهل شَقاوت -دوزخيان