کلیدواژه:توبه وانابه

به نام خدا

سلام

امروزمیخواهیم راجع به دوریشه مشابه هم صحبت کنیم وکلیدواژه ماعبارتست از: توبه و انابه این دو واژه به معنای بازگشت به سوی خدا هستند. اِنابه، مصدر باب افعال از ریشه [ن و ب ] بوده به معنای برگشتن پی درپی هست. نوبت نیز از این ریشه بوده به معنای دفعه، بار، دوره، تناوب و امر دارای نظم و ترتیب، است. نائب و نَوّاب نیز از این ریشه هستند به معنای کسیکه به دفعات برگشت کننده است یا مرتب سر میزند که کنایه از قائم مقام، وکیل یا نماینده است.. اِنابه به معنای مطلقِ توجه و بازگشت به سوی خداست که میتواند حتی بدون ارتکاب گناه بوده بنابراین در مورد پیامبران نیز بکار رفته است، به عبارتی انابه، بازگشت از غفلت به ذکر و فکر و ترک گناهان است. توبه، مصدر از ریشه [ ت و ب ] بوده و بیشتر به دنبال ارتکاب گناه و پشیمانی از آن و تصمیم بر ترک آن در آینده است. ولی این ریشه نیز میتواند به معنای مطلق بازگشت باشد. توبه در قرآن کریم، هم در مورد خدای تعالی آمده و هم در مورد بندگان او. توبه خداوند به معنای برگشتن خدای تعالی با رحمتش به بنده و توفیق بازگشت به بندگان دادن است که به عبارتی پذیرفتن توبه از سوی خداوند و لطف او نسبت به بندگان محسوب میشود و توبه بنده یعنی پشیمانی از گناه و بازگشت به سوی خدا. لازم به ذکراست که توبه خدا بر بنده درتمام قرآن باحرف اضافه "عَلَیٰ" آمده و توبه بنده بسوی خدا با حرف "اِلیٰ" آمده است. تائِب و تَوّاب: در مورد توبه کننده و توبه پذیر، هر دو استعمال میشوند پس بنده، توبه کننده به سوی خداست و خدا نیز توبه پذیر است. مَتاب نیز مصدر و اسم زمان و مکان از این ریشه است به معنای بازگشت. توبه نصوح یعنی توبه خالصانه و پایدار که مانع برگشت به ان گناه شود. و حالا می پردازیم به مثالهای قرآنی این دو ریشه: ابتدا ریشه تَوَبَ:

تابَ: بازگشتن ازگناه، توبه کردن

مثال: وَ مَنْ تَابَ وَ عَمِلَ صَالِحاً فَإِنَّهُ یَتُوبُ إِلَی الّلهِ مَتَاباً: هر کس که توبه کند و نیکوکار شود در حقیقت به سوی خدا بازدمیگردد.

مثال: قالَ اِنّی تُبْتُ الْآنَ: میگویداکنون توبه کردم.

تابَ عَلی: توبه کسی را پذیرفتن، لطف کردن

مثال: وَ تَابَ الّلهُ عَلَیْکُمْ: خداوند توبه شما را پذیرفت

مثال: فَأُوْلَئِکَ أَتُوبُ عَلَیْهِمْ: پس توبه اینان رامی پذیرم( لطف خود را بر آنان باز میگردانم )

مثال: ثُمَّ تَابَ عَلَیْهِمْ لِیَتُوبُوا: پس خدا بر آنها لطف نمود تا توبه کنند.

تَوْبَة: برگشتن، جمع آن میشود: تَوْب

مثال: غَافِرِ الذَّنْبِ وَ قَابِلِ التَّوْبِ شَدِیدِ الْعِقَاب: خدایی که بخشنده گناه و پذیرنده توبه و سخت کیفر است.

مثال: یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا توبُوا إِلَی الّلَهِ تَوْبَةً نَصُوحاً: ای مومنان به درگاه خدا توبه نصوح ( باخلوص ودوام ) کنید.

مَتاب: بازگشت

مثال: قُلْ هُوَ رَبِّی لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ عَلَیْهِ تَوَکَّلْتُ وَ إِلَیْهِ مَتَاب: بگو او پروردگار من است معبودی جز او نیست تنها بر او توکل کرده ام و بازگشت من به سوی اوست.

تَوّاب: بسیار توبه کننده، بسیار توبه پذیر

مثال: هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِیم: او بسیار توبه پذیر و مهربان است.

تائِب: توبه کننده، جمع آن میشود>>> تائِبون: توبه کنندگان

و حالا می پردازیم به مثالهای قرآنی ریشه [ ن و ب ]:

إِنَابة: بازگشت به حق

مثال: وَ یَهْدِی إِلَیْهِ مَنْ أَنَابَ: و هر کس را که به سوی او باز گردد هدایت میکند.

اَنَابَ اِلی: بازگشتن به سوی خدا

مثال: وَالَّذِینَ اجْتَنَبُوا الطَّاغُوتَ أَنْ یَعْبُدُوهَا وَ أَنَابُوا إِلَی الّلهِ لَهُمُ الْبُشْرَیٰ: کسانی که از عبادت طاغوت دوری کردند و به سوی خداوند باز گشتند،بشارت ازآنِ آنهاست.

مُنِیب: اسم فاعل از مصدر انابه، رو آورنده، بازگشت کننده، جمع آن میشود >>>مَنِیبین: انابه کنندگان، رو آورندگان به سوی خدا

مثال: مُنِیبِینَ إِلَیْهِ وَ التَّقُوهُ: به درگاه خدا بازآیید و خداترس باشید.

مثال: وَ إِذَا مَسَّ الْإِنْسَانَ ضُرٌّدَعَارَبَّهُ مُنِیبًا إِلَیْهِ: و هر گاه به انسان آسیبی رسد پروردگار خود را میخواند و به سوی او بازمیگردد.

برچسب‌ها

نوب
توب