کلیدواژه:دنیا

به نام خدا

سلام

امروز میخواهیم راجع به ریشه [ د ن و ] و مشتقات آن صحبت کنیم و كليد واژه ماعبارتست از: دنیا اصل معنای این ریشه، نزدیک بوده و به معنای پست، پایین و کم نیز هست. مثال بارز این ریشه، دنيا هست که نسبت به آخرت، نزدیکتر بوده و نعمتها و مراتب آن، پست تر و پایین تر و کم تر از آخرت است. و حالا ميپردازيم به مثالهای قرآنی این ریشه :

دانٍ، دانِى، دانِيَةٌ: نزديك

مثال: وَ جَنَی الْجَنَّتَیْنِ دَانٍ: میوه های هر دو باغ نزدیک و در دسترس است.

مثال:وَ مِنَ النَّخْلِ مِنْ طَلْعِها قِنْوانٌ دانِیَةٌ: و از شکوفه خرما، خوشه هایی نزدیک به هم پدید آوردیم.

دُنُوّ: نزديكى

دَنِىّ: پست و فرومايه

دُنيا، اَدنىٰ : (اسم تفضیلی به ترتيب براى مونث و مذكر) نزديكتر یا نزدیک ترین، پست تر،كمتر، پايين تر مثالهای این لغت عبارتنداز:

۱-غُلِبَتِ الرُّومُ فِی أَدْنَی الْأَرْضِ: رومیان درنزدیک ترین زمین مغلوب شدند.

۲-فَكانَ قابَ قَوْسَينِ اَوْ اَدْ نىٰ: پس به اندازه فاصله دو كمان يا کمتر شد.

۳- وَ لا اَدْنىٰ مِنْ ذلكَ وَلااَكْثَر: و نه كمتر از آن و نه بيشتر

۴-إِذْ أَنْتُمْ بِالْعُدْوَةِ الدُّنْیا وَ هُمْ بِالْعُدْوَةِ الْقُصْویٰ: آنگاه که شما در ناحیه نزدیک تر بودید و آنها در ناحیه دورتر.

۵-ذٰلِکَ أَدْنَیٰ أَنْ یَأْتُوا بِالشَّهادَةِ عَلَیٰ وَجْهِهَا: اینگونه، نزدیکتر است که شهادت را درست ادا کنند.

۶-ذٰلِکَ أَدْنَیٰ أَنْ تَقَرَّ أَعْیُنُهُنَّ: این نزدیکتراست به اینکه چشمهای ایشان روشن شود.

۷-أَتَسْتَبْدِلُونَ الَّذِی هُوَ أَدْنَیٰ بِالَّذِی هُوَخَیْرٌ: آیاغذای پست تر را به جای غذای بهتر انتخاب می کنید.

۸-یَأْخُذُونَ عَرَضَ هٰذَاالأَدْنیٰ: متاع این دنیا را که پست تر هست میگیرند.

دَنا(فعل): نزديك شد

مثال:ثُمَّ دَنَا: سپس نزدیک شد.

اَدْنَىَ:فرو افكندن یا پایین انداختن

مثال: يُدْنِينَ عَلَيْهِنَّ مِنْ جَلابيبِهِنَّ: فرو افكنند بر خود روسرى هايشان را.

تبصره: كلمه دون، تركيبى از كلمات دُنُوّْ و دَنى هست و به معناى پست و فرومایه، پایین و نزدیک و نیز به معنای غير و جز، جدا و بدونِ است. این کلمه به معنای پس و پیش نیز آمده است. نمونه این کلمه در فارسى، عبارات ِ " مادونِ قرمز" به معنای پایینِ قرمز، و"دنياىِ دون "به معنای دنیای پست و فرومایه هستند. و حالا میپردازیم به مثالهای قرآنی این کلمه:

۱-مِنْ دونِ اللهِ: غير از خدا

۲-وَ يَغْفِرُ مادونَ ذَلِكَ: و جُز آن، یا كمتر از آن را ميبخشد.

۳-وَ أَنّا مِنَّا الصّالِحونَ وَ مِنّادوُنَ ذٰلِکَ: و بعضی از ما صالح، و بعضی غیرِ آن (ناصالح) هستیم.

۴-لا تَتَّخِذُوا بِطَانَةً مِنْ دُونِکُمْ: از غیر خودتان، همراز نگیرید.

۵-قُلْ إِنْ کَانَتْ لَکُمُ الدَّارُ الْأَخِرَةُ عِنْدَاللّہِ خَالِصَةً مِنْ دُونِ النَّاسِ: بگو اگرسرای آخرت در پیشگاه خدا مخصوص شماست بدونِ مردم دیگر (یعنی دیگران سهمی از آن ندارند)

۶- وَ اِنَّ لِلَّذينَ ظَلَموا عَذابَاً دونَ ذَلِكَ: و براى كسانيكه ستم كردند عذابى به جز آن و نزدیکتر (در همين دنيا) هست .

۷-فَاتَّخَذَتْ مِنْ دونِهِمْ حِجاٰبَاً: و جدا از آنها، پرده ای برای خود قرار داد(خود را از آنها جدا کرد)

۸-مِنْ دوُنِهِماٰ جَنَّتٰانِ: به جز آن دو (در مرتبه پایین تر از آن دو)، دو باغ دیگر هست.

۹-وَ وَجَدَ مِنْ دوُنِهِمُ امْرَأَتَیْنِ : و جدا از آنها (کمی پایینتر از آنها) دو زن را یافت.

۱۰-لا یَتَّخِذِ الْمُوْمِنُونَ الْکافِریٖنَ اَوْلِیاءَ مِنْ دُونِ الْمُؤمِنیٖنَ:اهل ایمان نیاید بجز مومنان (غیر از مومنان، بجای مومنان) کافران را دوست و ولی خود بگیرند.

برچسب‌ها

دنیا
دنو
دون