کلیدواژه: زمال
کلیدواژه: زمال
به نام خدا
سلام
امروز می خواهیم راجع به ریشه [ ز م ل ] صحبت کنیم و کلید واژه ما عبارتست از: زمال معنای اصلی این ریشه، لِنگه (در مقابل جفت) هست و فعل این ریشه نیز به معنای لِنگه ی کسی یا چیزی بودن، با لنگه ی خود همراه شدن، لَنگیدن، لُنگ بستن و....است.
به لباس تکی و فرد، مثل طاق یا لُنگ، که شخص به دور خود می بندد یا می پیچد، زِمال می گویند (زِمال بر وزن فِعال مثل لِباس، رِدا و دِثار)
√ زِمال، به لُنگی شتر، لفافه و توشه دان نیز گفته می شود.
زَمیل، بر وزن فَعیل، صفت مشبه است.
به لنگه یا همتای کسی مثل همکار و همکلاسی و همسفر و رفیق و... زَمیل گفته می شود (مثل دو لنگه ی خورجین که با همند
)
به لنگه بار یا نیم جوال و حمل پشت، زِمْل گفته می شود
برای به خاطر سپردن بهتر این ریشه می توانیم از واژه "زنبیل" یا "زمبیل" استفاده کنیم که لنگه بار همراه انسان است.
تَزمیل (بر وزن تفعیل) به پیچیدن چیزی در جامه و پنهان کردن آن گفته می شود.
تَزَمُّل، مصدر از باب تفعّل بوده به معنای جامه یا زِمال به خود پیچیدن است که اسم فاعلی آن می شود > مُزَّمِّل، یعنی کسی که زمال به خود می پیچد، که در اصل مُتَزَمِّل بوده که تاء به زا عوض شده و در آن ادغام شده است. مُتَزَمِّل ⇦ مُزَّمِّلُ √ مُزَّمِّل، همچنین به کنایه، در مورد کسی به کار می رود که در کارش کاهلی و کوتاهی کند( جامه خواب به خود بپیچد و در بسترِ خواب باشد، یا در کارش بلنگد)
مُزَّمِّل، یکی از القاب رسول اکرم ﷺ است یعنی «جامه به خود پیچیده» که در قرآن کریم با این عنوان مورد خطاب خداوند قرار گرفته و امر به ترک بستر و قیامِ لِلّه شده است.
با توجه به اینکه یکی از معانی زمل، بار و حمل هست، در بعضی منابع، از «مزَّمِّل» تعبیر به بار رسالت شده که بر دوش پیامبرﷺ بوده است. و حالا می پردازیم به مثال قرآنی این ریشه:
مُزَّمِّل: جامه به خود پیچیده
مثال: يَـٰٓأَيُّهَا ٱلْمُزَّمِّلُ: هان اى جامه به خود پيچيده!