کلیدواژه:زاغ
کلیدواژه:زاغ
به نام خدا
سلام
امروز میخواهیم راجع به ریشه [ ز ی غ ] صحبت کنیم و کلید واژه ما عبارتست از: زاغ اصل معنای این ریشه، مِیل و انحراف بوده و در قرآن منظور از آن، انحراف از حق است و اِزاغه (مصدر از باب افعال) به معنای منحرف کردن است. زَیْغ، اسم مصدربه معنای انحراف و زائغ، اسم فاعلی به معنای منحرف است که جمع ان میشود >>> زاغَة زاغ، نیزاسم مصدربوده به معنای میل است. زاغ، همچنین نام پرنده ای ازخانواده کلاغهاست که از کلاغ کوچکتر بوده و دم درازی دارد، رنگ پر و بال آن، سیاه و سفید باجلای ابی، سبز و ارغوانی است. این پرنده گاهی به شیوه مضحکی روی زمین راه میرود با گامهای بلند و خرامان و محتاطانه و مایل به چپ و راست، وقتی هم هیجان زده میشود به پهلو روی زمین می جهد. این شیوه راه رفتن کلاغ، ضرب المثل شده تحت عنوانِ"کلاغ خواست راه رفتن کبک را یاد بگیرد راه رفتن خودش را هم فراموش کرد" زاغ، به رنگ ازرق و کبود نیز گفته میشود و فرد چشم زاغ، به فردی که رنگ چشمانش آبی یا سبز هست، گفته میشود (به رنگ بالهای این پرنده) زاغ، به معنای شب نیز هست (همچون رنگ سیاه کلاغ) و حالا میپردازیم به مثالهای قرآنی این ریشه:
زَیْغْ: انحراف
مثال: فَأَمَّا الَّذینَ فِی قُلُوبِهِمْ زَیْغٌ فَیَتَّبِعُونَ مَا تَشَابَهَ مِنْهُ: اما کسانیکه در دلهای آنها انحراف است، از آنچه متشابه است پیروی میکنند (به سراغ آیات متشابه میروند)
زاغَ: منحرف شدن
مثال: مَازَاغَ الْبَصَرُ وَ مَا طَغَیٰ: چشم، خطا نکرد و از حد، در نگذشت
مثال: وَ إِذْ زاغَتِ الْأَبْصَارُ: و آنگاه که چشمها منحرف و خیره شد.
مثال: مِنْ بَعْدِ مَا کَادَ یَزِیغُ قُلُوبُ فَرِیقٌ مِنْهُمْ: بعد از آنکه نزدیک بود دلهای عده ای از آنها از حق منحرف شود.
مثال: رَبَّنا لا تُزِغْ قُلُوبَنا بَعْدَ إِذْ هَدَیْتَنا: پروردگارا دلهای ما را به باطل مِیل نده بعد از آنکه ما را هدایت کردی.
أَزاغَ: منحرف کردن
مثال: فَلَمَّا زَاغُوا أَزَاغَ الّلَهُ قُلُوبَهُمْ: پس چون منحرف شدند، خداوند دلهایشان را منحرف ساخت.
تبصره: امروز میخواهیم راجع به ریشه [ص غ و ] نیز صحبت کنیم که به لحاظ معنایی شباهت با ریشه [زیغ] داشته و کلید واژه ما عبارتست از: صاغ اصل معنای این ریشه، تمایل یا مِیل کردن است که اگر میل به سمت باطل باشد،وانحراف نامیده میشود. صاغٍ، اسم فاعلی این ریشه بوده به معنای متمایل، گراینده، متوجه و شنونده است. و حالا میپردازیم به مثالهای قرآنی این ریشه:
صَغیٰ: میل کردن، متمایل شدن
مثال: وَ لِتَصْغَیٰ إِلَیْهِ أَفْئِدَةُ الَّذِینَ لَا یُؤْمِنُونَ بِالْأَخِرَةِ: تا دلهای کسانی که به قیامت ایمان ندارند به آنها متمایل گردد.
مثال: إِنْ تَتُوبَا إِلَی الّلهِ فَقَدْ صَغَتْ قُلُوبُکُمَا: شما (دوزن) اگر به سوی خدا توبه کنید (برایتان بهتر است) چرا که دلهایتان (ازحق) منحرف شده است.