کلیدواژه:تمرّد
کلیدواژه:تمرّد
به نام خدا
سلام
امروزمیخواهیم راجع به ریشه [م رد] صحبت کنیم وکلیدواژه ماعبارتست از: تمرُّد اصل معنای این ریشه، گردن وگردنکشی کردن هست و مَرادومَرّاد ،به معنای گردن هستند. گردنکشى ،معمولا ازروی استکبارونافرمانی بوده،و واژه تمرُّد،(ازباب تفعّل)به معنای طغيان و نافرمانی هست ومُتَمَرِّدیعنی نافرمان وگردن کش. مارِد و مَرید نیز به معنای سرکش ونافرمان هستند که هردوازصفت شیطان بوده ونقطه مقابل انها،مطیع و سربزیرهست. این ریشه ،اگر همراه با حرف اضافه عَلَی بکار رود به معنای گردن نهادن بر کار یاصفتی ومداومت واستمرار در آن بوده بطوریکه دران کار یا صفت، مهارت یافته و جزئی از خوی وخصلت فرد شود(مثل اصطلاح "دراین کار سررشته دارد"یا "خیلی سرش میشود" ) وچون گردن کشی (کشیدنِ گردن)باعث بلندشدن گردن میشود،این ریشه به معنای بلند نیز بکار رفته است و واژه مارِد،علاوه برگردن کش،به معنای بلندقد و در مورد ساختمان ،به معنای بنای بلندیا به اصطلاح سربه فلک کشیده هست. معنای دیگر این ریشه،صاف و عاری ازخُلَل وفُرَج هست چرا که ،کشیدن گردن، باعث صاف شدن آن نیز میشود(مثل کشیدن پوست درعمل زیبایی که باعث ازبین رفتن چین وچروک میشود) کاربرداین مفهوم در پوست، به معنای پوست صاف و عاری ازمو هست. به پسر نوجوان که ریش درنیاورده،اَمْرَدگفته میشود و زن مَرداء،یعنی زنی که موی زائد نداشته باشد. این معنا ،در مورد درخت،به معنای هرس کردن آن هست و درخت اَمْرَد،یعنی درختی که برگهایش ریخته باشد. و در مورد اشیاء،به معنای صاف و صیقلی بودن انهاست،مثلا کاخ مُمَرَّد(صفت مفعولی) یعنی کاخی که صاف وصیقلی ( برّاق ودرخشان) هست. بنابراين، اين ريشه معانی متعددی شامل: گردنکشی کردن، مداومت واستمرار برچیزی وخوگرفتن بر آن، بلند، عاری بودن، بدون مو و صاف وصیقلی دارد که با توجه به مفهوم کلی آیه ،یکی ازمعانی بالا استنباط میشود. وحالامیپردازیم به مثالهای قرانی این ریشه:
🔺مَرَدَ:سرکشی کردن، خوگرفتن مثال:وَمِنْ اَهْلِ الْمَدِینَةِ مَرَدُواعَلَی النِّفَاقِ:و از اهل مدینه گروهی هستند که بر نفاق خوگرفته اند.
🔺️مارِد:گردنکش،سرکش مثال:وَحِفْظًامِنْ کُلِّ شَیْطانٍ مَارِدٍ:تا آن را از هر شیطان سرکشی حفظ کنیم.
🔺مَرید:گردنکش،سرکش مثال:وَإِنْ یَدْعُونَ إِلَّاشَیْطَانًامَرِیدًا:و جز شیطان سرکش را نمیخوانند.
🔺مُمَرَّد:صاف وصیقلی مثال:قَالَ إِنَّهُ صَرْحٌ مُمَرَّدٌ مِنْ قَوَارِیرَ:گفت: این قصری است صاف ودرخشان از بلور