کلیدواژه: سنبله
به نام خدا
سلام
امروز می خواهیم راجع به ریشه [س ن ب ل] صحبت کنیم و کلید واژه ما عبارتست از: سنبله در بیشتر منابع این ریشه را برگرفته از ریشه [ س ب ل ] دانسته اند که به معنی روانه شدن چیزی با دراز شدن آن است، سپس حرف «ن» به آن اضافه شده و اضافه شدنِ «نون» در کلماتی که در آن حرف «سین» وجود دارد، زیاد دیده می شود مثل عنسل ...و کثرت و تعدّد را می رساند. سُبْل، به معنای خوشه است، و سُبْلَة، واحد آن است یعنی یک خوشه، و وجه تسمیه آن، راه راه بودن و آویزان بودن خوشه است. أَسْبَلَ الزَّرْعُ: یعنی محصول، خوشه داد. سُنْبُل و سُنْبُلَة نیز مشابه سُبْل و سُبلَة، به معنای خوشه هستند. سُنْبُل، در بیشتر کتابهای لغت بر وزن فُنْعُل ذکر شده است، که در این صورت حرف «ن» اضافه است. سنبل، در بعضی منابع بر وزن فُعْلُل آمده است که در این صورت حرف «ن» جزو حروف اصلی بوده و این ریشه، رباعی مجرد محسوب می شود. سنبل، هر آن چیزی است که در بالای ساقه گیاهان مملو از دانه، بذر یا گل قرار گرفته است و با توجه به اینکه آنها با دانه های اضافی در خوشه پوشیده و فرا گرفته شده اند، «نون» بر آن زیادی، دلالت می کند. در علم زیست شناسی، خوشه به گونه ای از آرایش گل که در آن، گلهای فرعی بدون دم گل به محور اصلی گل متصل هستند، گفته می شود. سنبل، به نوعی گل خوشه ای بلند به هم فشرده و معطر و در رنگهای مختلف گفته می شود سُنْبُلَة، بر وزن فُنْعُلَة واحد سنبل است، یعنی یک خوشه گندم یا جو. سنبله همچنین به ششمین برج از برجهای دوازده گانه آسمان (برابر با شهریور ماه) گفته می شود و آن به صورت دختری است با دامن فرو هشته یا بلند و آویزان (که نماد دوشیزگی و پاکدامنی است) و خوشه گندم در دست دارد نکته: واژه سنبله، هم معنای دامن بلند و هم معنای خوشه را در خود دارد که در ریشه [ س ب ل ] نیز به آن پرداخته شد. نام دیگر این برج (عذرا، Virgo) است که به معنای ویرجین یا دوشیزه است.
تذکر: جهت مطالعه ریشه [س ب ل ] به محتوای مربوطه با کلید واژه سبیل مراجعه فرمایید.
و حالا می پردازیم به مثال قرآنی این ریشه:
سُنْبُل: خوشه گندم، جمع آن می شود >>> سَنابل
مثال: مَّثَلُ ٱلَّذِينَ يُنفِقُونَ أَمْوَٰلَهُمْ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ كَمَثَلِ حَبَّةٍ أَنْبَتَتْ سَبْعَ سَنَابِلَ فِي كُلِّ سُنْبُلَةٍ مِّاْئَةُ حَبَّةٍ: مثل آنان كه مالشان را در راه خدا انفاق ميكنند چون دانهايست كه هفت خوشه رويانيده كه در هر خوشه صد دانه است.