کلیدواژه:صریح
کلیدواژه:صریح
به نام خدا
سلام
امروز میخواهیم راجع به ریشه [ص ر ح] صحبت کنیم و کلید واژه ما عبارتست از: صریح اصل معنای این ریشه، وضوح و آشکاری است. صَریح، یعنی روشن و آشکار. صَِراحت، یعنی آشکاری و وضوح. تصریح (مصدر از باب تفعیل)، یعنی آشکار ساختن، واضح و بی پرده سخن گفتن. این ریشه به معنای صاف و خالص و بی غش نیز هست؛ مثل آب یا شراب خالص که بدون آمیختگی بوده و زلال و شفاف هستند. این ریشه، در مورد انسان پاک و صادق و بی ریا نیز بکار میرود. صُراحی، نیز از این ریشه بوده به تُنگ بلور یا جام شیشه ایِ دهان تَنگ و شکم دار گفته میشود، چون روشن و شفاف بوده و محتوای آن معلوم است. صُراحی، به نوعی از نرده های سنگی که در بنای ساختمانهای مجلل از آن استفاده میشود، نیز گفته میشود؛ چون به شکل زیبایی برش خورده و شبیه صُراحی شراب هست. به بنای بلند و باشکوه نیز، صَرح گفته میشود، چون (مثل برج) از دور آشکار بوده و نیز ناب و خالص و بی عیب و نقص هست. صَرح، به فضای وسیع و گسترده که سقف نداشته و آن را تخت(صاف و هموار) کرده باشند نیز گفته میشود، مثل صحن یا حیاط قصر که از نظر وسعت، آشکار و چشمگیر بوده و از ساختمانهای اطراف خود متمایز است. از کاربردهای این ریشه در قرآن کریم، در بیان کاخ حضرت سلیمان است که محل آن در اورشلیم یا بیت المقدس کنونی است که حضرت سلیمان در آنجا قصر مجللی ساخت و قبل از ورود ملکه سبا دستور داد حیاط یا محوطه قصر را از بلور صاف بسازند. کاربرد دیگر آن، در مورد بنای مرتفعی است که به دستور فرعون ساخته شد و حالا میپردازیم به مثالهای قرآنی این ریشه:
صَرْحْ: کاخ، قصر، بنای بلند و عالی، صحن یا ساحت ،فضا یا عرصه،حیاط مثال: وَقَالَ فِرْعَوْنُ يَٰهَٰمَٰنُ ٱبْنِ لِي صَرْحٗا لَّعَلِّيٓ أَبْلُغُ ٱلْأَسْبَٰبَ: وفرعون گفت: اى هامان! براى من بنايى بسيار بلند بساز شايد به وسايلى برسم مثال: قِيلَ لَهَا ٱدْخُلِي ٱلصَّرْحَۖ فَلَمَّا رَأَتْهُ حَسِبَتْهُ لُجَّةٗ وَكَشَفَتْ عَن سَاقَيْهَا قَالَ إِنَّهُۥ صَرْحٞ مُّمَرَّدٌ مِّن قَوَارِيرَۗ: به او گفتند: به حياط قصر درآى هنگامى كه آن را ديد، پنداشت آبى فراوان [چون درياچه] است، پس دامن جامه از دو ساق پايش بالا زد، سليمان گفت: اين محوطه اى است صاف و هموار از شيشه مثال: فَٱجْعَل لِّي صَرْحٗا لَّعَلِّيٓ أَطَّلِعُ إِلَىٰٓ إِلَٰهِ مُوسَىٰ : پس برايم برجى بلند بساز شايد بر معبود موسى