کلید واژه: رطوبت و یبوست
به نام خدا
سلام
امروز می خواهیم راجع به دو ریشه متضاد [ ر ط ب ] و [ ی ب س ] صحبت کنیم و کلید واژه ما عبارتست از: رطوبت و یبوست
معنای ریشه [رطب] تری و نمناکی است.
رطوبت، یعنی تری؛ و مرطوب یعنی تر.
رُطَب، به خرمای تر و تازه و رسیده گفته می شود.
معنای ریشه [یبس] خشکی است؛ یَبَس همچنین به چیزی که تر بوده و بعد خشک شده باشد، گفته می شود.
یبوست، اسم مصدر بوده به معنای خشکی است.
یَبْس و یُبْس و یَبَس، اسم مصدر و صفت بوده به معنای خشکی یا خشک هستند. √ یُبْس، در گویش فارسی، در نقش صفت به کار رفته به معنای خشکْ مزاج است و به آدم گوشتْ تلخ و گوشه گیر گفته می شود.
یابِس، اسم فاعلی و صفت بوده به معنای خشک و خشکی کننده است. √ یابِس همچنین به فرد بی خیر و برکت گفته می شود ( به اصطلاح آبی از دستش نمی چکه)
منظور از رَطْب و یابِس، در قرآن کریم، کنایه از همه موجودات است و آیه مربوطه، اشاره به عَلّام الغیوب بودن خداوند و علم به همه اشیا دارد. و حالا می پردازیم به مثالهای قرآنی این ریشه:
رُطَب: خرمای تر و تازه مثال: وَهُزِّيٓ إِلَيْكِ بِجِذْعِ ٱلنَّخْلَةِ تُسَٰقِطْ عَلَيْكِ رُطَبًا جَنِيࣰّا: تنه درخت را سوى خود تكان بده كه خرماى تازه بر تو بيفكند
رَطْب: تر و تازه
یَبَس: خشک
مثال:فَٱضْرِبْ لَهُمْ طَرِيقًا فِي ٱلْبَحْرِ يَبَسًا: و براى آنان راهى خشك در دريا بگشا
یابِس: خشک، جمع آن می شود > یابِسات
مثال: وَلَا رَطْبٍ وَلَا يَابِسٍ إِلَّا فِي كِتَٰبٍ مُّبِينٍ: و هيچ تر و خشكى نيست مگر آنكه در كتابى روشن [ثبت] است
مثال: وَسَبْعَ سُنْبُلَٰتٍ خُضْرٍ وَأُخَرَ يَابِسَٰتٍ: و هفت خوشه سبز و بقیه خشک