کلیدواژه:رقیب
کلیدواژه:رقیب
به نام خدا
سلام
امروز ميخواهيم راجع به ريشه [ر ق ب] صحبت كنيم و كليد واژه ما عبارتست از: رقیب اصل معنای این ریشه،گردن است وچون انسان ازطریق گردن (بالا بردن گردن و سرک کشیدن)محیط پیرامون خویش را نظارت و مراقبت میکند، این ریشه به معنای دیده بانی، نگهبانی، نظارت، انتظار، مراعات و محافظت نیز بکار رفته است. برج مراقبت، نظارت و پایش ترافیک هوایی به منظور حفظ امنیت پرواز است. واژه رَقَبَه، علاوه بر گردن، به معنای برده نیز هست چون برده، قید و زنجیر بردگی بر گردن دارد و توسط صاحب خود، نگه داری و محافظت میشود. واژه رقیب، نیز از اين ریشه بوده به دو گونه معنا میشود: ۱- نظارت و محافظت،که برنگه داری دلالت دارد (معنایی نزدیک به کاربرد فارسی واژه مراقبت) ۲- انتظار که بر مترصّد چیزی بودن همراه با تفتیش یا بدخواهی دلالت دارد (معنایی نزدیک به کاربرد فارسی واژه رقابت) لازم به ذکر است که واژه رقیب درزبان عربی، بیشتر به معنای اول (مُراقب) و در زبان فارسی، به معنای دوم (رقابت کننده) بکاررفته است. رقیب، از اسماء حسنای خداوند است چون خداوند، ناظر و حافظ اعمال بندگان است. رقیب، نام فرشته مراقب انسان نیز هست. توجه به این اسم خداوند، انسان را به احوال مُراقبه میرساندکه هر لحظه خدا را ناظر بر اعمال خود می بیند. و حالا میپردازیم به مثال‌های قرآنی این ریشه:
️رَقَبَ: حفظ کردن، مراعات کردن
مثال: لایَرْقُبُوافِیکُمْ إِلاًوَلاذِمَةً: مشركين درباره شما هيچ حق خوشاوندی و عهد و پیمانی را مراعات نمی‌کنند.
️تَرَقُّبْ(باب تفعل ): انتظار كشيدن
مثال: فَأَصْبَحَ فِى الْمَدِينَةِ خَائِفاًيَتَرَقَّبُ: موسى در شهر ترسان شد و در انتظار حادثه بود
️اِرْتِقابْ(باب افتعال): انتظار كشيدن
مثال: فَارْتَقِبْ إِنَّهُمْ مُرْتَقِبُونَ: پس منتظرباش آنها هم منتظرند.
️رَقَبَة: گردن، برده، جمع آن میشود >>> رِقاب
مثال:فَکُّ رَقَبَةٍ: آزاد كردن بنده اى
مثال: فَإذَاَلَقِيتُمُ الَّذِينَ كَفَرُوا فَضَرْبُ الرِّقَابِ: پس هنگامیکه با کافران روبرو شدید گردنهایشان را بزنید.
️رَقیب: مراقب، نگهبان، حافظ و ضابط، منتظر
مثال: وَ کانَ اللهُ عَلَی کُلِّ شیءٍ رَقيباً: و خداوند بر هر چیزی مراقب و نگهبان است.
مثال: ما یَلْفِظُ مِنْ قَوْلٍ اِلّا لَدَیْهِ رَقیبٌ عَتیدٌ: سخنی بر زبان نياورد مگر آنکه در همان دم، فرشته ای مراقب و آماده (برای ضبط و حفظ آن) است.
مثال: وَارْتَقِبُوا اِنّی مَعَکُم ْرَقیبٌ: شما انتظار بكشيد من هم منتظر ميمانم.