کلیدواژه: مؤنث
کلیدواژه: مؤنث
به نام خدا
سلام
امروز می خواهیم راجع به ریشه [ أ ن ث ] صحبت کنیم و کلید واژه ما عبارتست از: مؤنث معنای اصلی این ریشه، نرمی و سستی و ضعف و انفعال و تأثیر پذیری است.
أَنیث، بر وزن فَعیل، صفت مشبه از این ریشه بوده به معنای نرم و سست است.
√ أرض أنیث یعنی زمین سست.
√ به آهن نرم هم، أنیث گفته می شود.
√ به شمشیر کُند نیز مِئناثَة می گویند.
أَنُثَ الحَدیدُ أَنَثاً: یعنی آهن، نرم و چکش پذیر شد. أَنُثَ المَکان: یعنی فلان زمین، خیلی زود سرسبز یا قابل کشت شد. این ریشه، به دلیل نرمی و انعطاف و انفعال، در مورد جنس ماده نیز به کار می رود. فعل این ریشه نیز به معنای نرم و آسان شدن، اثر پذیر شدن و زن صفت شدن است.
أُنثیٰ بر وزن فُعلیٰ، اسم تفضیلی از این ریشه بوده به جنس ماده اطلاق می شود، در مقابل ذَکَر به معنای نر. تثنیه أُنثی می شود أُنْثَیَیْن و جمع آن می شود إِناث. أُنْثِیان، به بیضه ها گفته می شود.
☆عرب به مردگان هم، اِناث می گویند چون ضعیف و عاجزند☆
تَأنیث بر وزن تَفعیل، مصدر از این ریشه بوده به معنای آوردن "ة"بر آخر کلمه ای است که آن را تبدیل به جنس ماده می کند.
مُؤنَّث اسم مفعولی از این باب بوده به کلمه ای گفته می شود که "ة" تأنیث گرفته و ماده شده است؛ بنابراین گفتن این کلمه به جای جنس زن، هر چند مصطلح است، ولی صحیح نیست و بهتر است به جای آن، أُنثی گفته شود (این قاعده در مورد کلمه مُذکّر نیز صدق می کند و بهتر است به جای مذکّر، ذَکَر گفته شود) √ بت ها را از آن رو أناث خوانده اند که جزو جامدات بوده و منفعل و تأثیر پذیر هستند و فاعل و اثر بخش نیستند و هیچ خواسته ای از خواسته های پرستنده خود را بر نمی آورند.
و حالا می پردازیم به مثالهای قرآنی این ریشه:
أَنْثیٰ: زن، تثنیه آن می شود > اُنْثَیَیْن
مثال: مَنْ عَمِلَ صَٰلِحًا مِّن ذَكَرٍ أَوْ أُنثَىٰ وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْيِيَنَّهُ حَيَوٰةً طَيِّبَةً: هر كس كار شايسته‌اى انجام دهد، خواه مرد باشد يا زن، و مؤمن باشد او را به حياتى پاك زنده مى‌داريم
مثال: يُوصِيكُمُ ٱللَّهُ فِيٓ أَوْلَٰدِكُمْ لِلذَّكَرِ مِثْلُ حَظِّ ٱلْأُنثَيَيْنِۚ: خداوند دربارۀ فرزندانتان به شما سفارش مى‌كند كه سهم پسر برابر سهم دو دختر باشد
إِناث: ماده، مونث
مثال: أَوْ يُزَوِّجُهُمْ ذُكْرَانًا وَإِنَٰثًا: يا (اگر بخواهد) پسر و دختر - هر دو - را براى آنان جمع ميكند
مثال: أَمْ خَلَقْنَا ٱلْمَلَـٰٓئِكَةَ إِنَٰثًا وَهُمْ شَٰهِدُونَ: يا اينكه ما فرشتگان را دختر آفريديم و آنان شاهد بودند