کلیدواژه:حیات
کلیدواژه:حیات
به نام خدا
سلام
امروزمیخواهیم راجع به ریشه حَیَیَ صحبت کنیم وکلیدواژه ماعبارتست از: حیات معنای اصلی این ریشه،زندگی هست. واژه حَیَوان نیز،مصدرازاین ریشه بوده به معنای زندگی میباشد. حِیْوان، دراصطلاح رایج، به گونه خاصی ازجانداران گفته میشود که دارای اثاربرجسته حیاتی مثل حس و حرکت میباشند. مفهوم حیات درقران شامل همه موجودات زنده میشود. درقران،علاوه برحیات نباتی وحیوانی وحیات عادی ادمی، به نوع دیگری ازحیات اشاره شده که مختص انسان بوده وان عبارتست ازحیات دینی وایمانی. ونیز حیات اخروی، که ازان ،به عنوانِ حیات حقیقی نام برده شده است. یحیی (علیه السلام)که نام پسرحضرت زکریا(علیه السلام) هست، به معنای زنده کننده ومَحیْا،که نامی برای دختران هست،به معنای زندگی میباشد. حَیّ یعنی زنده. حَیَّة،مونثِ حَیّ بوده ودراصل به معنای زنده، سرزنده،چست وچالاک، وسریع وفعال میباشد. درعربی،این واژه به ماربزرگ یاافعی گفته شده است چون دران، اثارحیاتِ حیوانی ، مثل ،حرکتِ سریع وایجادحس ترس ووحشت دربیننده ،برجسته وغالب است. اسم ِفعلِ حَیَّ ،که دراذان تحت عبارت "حَیَّ عَلَی الصّلوة"بکاررفته است نیزازاین ریشه بوده به معنای حرکت سریع وباعجله میباشدکه برای تحریک وبرانگیختن مردم به سمت نماز ، بکاررفته است یعنی "بشتابیدبه سوی نماز" تحیّت یاسلام ودرود،نیزازاین ریشه بوده درخواست طول عمر وبقابرای دیگری کردن میباشد.(یعنی خداتورازنده بدارد) حیانیزازاین ریشه است به معنی شرم وخجالت، ملاحظه،عارداشتن، باک داشتن،ونگه داشتن نفس ازارتکاب اعمال قبیح.ازنظررابطه ی حیاباحیات، میتوان گفت: حیا،ضامن حفظ حیات بوده ورابطه تنگاتنگ باحیات انسانی داردوکسی که بی پرواوگستاخ هست درواقع حیات مادی ومعنوی خودرابه خطرمی اندازد. کلمه حیاکه بصورت فعل نفی درموردخدابکاررفته به مفهوم ابانداشتن او میباشد. بااین مقدمه میپردازیم به بیان مثالهای قرانی این ریشه:
🔺حَیَّ:زیستن،زندگی کردن مثال:وَیَحْیَیٰ مَنْ حَیَّ عَنْ بَیِّنَةٍ:وهرکه لایق حیات است بادلیل روشن به حیات وزندگی می رسد.
🔺حَیَّیَ:درودفرستادن،سلام کردن مثال:وَإِذَاجَآءُکَ حَیَّوْکَ بِمَالَمْ یُحَیِّکَ بِهِ الَّله:وهنگامیکه نزدتومی ایندتوراتحیتی می گویندکه خدابه تونگفته است.
🔺تَحِیَّة:سلام ودرود وَإِذَاحُیِّیتُمْ بِتَحِیَّةٍ فَحَیُّوابِأَحْسَنِ مِنْهَا:وچون به شمادرودی گفته شد،پس به درودی بهترازان پاسخ دهید
🔺إِحْیاء:زنده کردن،زندگی بخشیدن مثال:وَکُنْتُمْ أَمْوَٰتاًفَأَحْیَٰکُمْ ثُمَّ یُمِیتُکُمْ ثُمَّ یُحْیِیکُمْ ثُمَّ إِلَیْهِ تُرْجَعُونَ:وشمامرده بودیدخداشمارازنده کردسپس شمارامی میراندوباردیگرشمارازنده میکندسپس به سوی اوبازگردانده می شوید.
🔺اِسْتحْیا:زنده نگه داشتن،طلب حیات کردن ،شرم وحیاکردن مثال:إِنَّ اللهَ لَایَسْتَحْیِ أَنْ یَضْرِبَ مَثَلاً مَابَعُوضَةً فَمَافَوْقَهَا:خداوندازاین که به پشه یافوق ان مثال بزندشرم وابا ندارد. مثال:فَجَاءَتْهُ إِحْدَاهُمَاتَمْشِی عَلَی اسْتِحْیاءٍ:پس یکی ازان دو،درحالیکه ازروی حیاگام برمی داشت نزدوی امد. مثال:یُذَبِّحُونَ أَبْنَاءَکُمْ وَیَسْتَحْیُونَ نِسَاءَکُمْ:پسرانتان راسرمی بریدندوزنانتان رازنده نگه می داشتند.
🔺حَیّ:زنده،جمع ان میشود>>>اَحْیاء مثال:وَالسَّلامَ عَلَیَّ یَوْمَ وُلِدْتُ وَیَوْمَ أَمُوتُ وَ یَوْمَ أُبْعَثُ حَیَّا:سلامِ( خدا) برمن روزی که متولدشدم وروزی که می میرم وروزی که می میرم وروزی که زنده برانگیخته خواهم شد. مثال:وَلَاتَحْسَبَنَّ الَّذِینَ قُتِلُوافِی سَبِیلِ الّلهِ اَمْواتاًبَلْ أَحْیَاءٌ عِنْدَ رَبِّهِمْ یُرْزَقُونَ:گمان نکن کسانی که درراه خداکشته شده اندمردگانندبلکه زندگانندکه نزدپروردگارشان روزی میخورند.
🔺حَیَّة:ماربزرگ یاافعی مثال:فَأَلْقٰهافَإِذَاهِیَ حَیَّةٌ تَسْعَیٰ:پس، ان راانداخت ناگهان ماربزرگی شدکه به هرسومی شتافت.
🔺حَیَوان:حیات وزندگی مثال:وَإِنَّ الدَّارَ الْأَخِرَةِ لَهِیَ الْحَیَوَانُ:و بدرستیکه سرای اخرت، حیات حقیقی است.