کلیدواژه:غبار
کلیدواژه:غبار
به نام خدا
سلام
امروز میخواهیم راجع به ریشه [ غ ب ر ] و مشتقات آن صحبت کنیم و کلید واژه ماعبارتست از: غبار اصل معنای این ریشه، گَردب سیار نرمی است که در هوا پراکنده میشود. واژه غُبار، بروزن فُعال است که این وزن، دلالت برخُرد شده و بقایای چیزی میکند مثل رُفات، دُخان، تُراب، حُطام، عُثار و..... و چون غبار، تیره رنگ است، معنای دیگر این کلمه، رنگ تیره است. فعل این ریشه، معانی متعددی به خود میگیرد مثل: غبار آلودشدن، باقی ماندن غبار، نشستن غبار، برخاستن غبار، بلندشدن غبار و....که دو مورد اخیر میتواند کنایه از برانگیختن باشد، مثل اصطلاح" گردوخاک کردن "که منظور از آن، جار و جنجال به پا کردن است. بنابراین این ریشه، هم به معنای رفتن و گذشتن است ( غبار متحرک که در فضا پخش میشود ) و هم به معنای به جا ماندن است ( غبار ثابت که از گرد و خاک متحرک جدا شده و بر روی اشیا می نشیند ) غابر که اسم فاعلی این ریشه است، نیز میتواند هم به معنای رونده و گذرنده و هم به معنای باقی مانده باشد که در قران،معنای اخیر مد نظر بوده و منظور از آن، باز ماندن کسی بعد از رفتنِ همراه یا مصاحب او است ( مانند غبار بر جا مانده یا غبار زده) بنابراین، از ویژگیهای این ریشه: ۱- همراهی در ابتدا ۲- جدا شدن و باز ماندن بعد از همراهی بوده و با ماندن به تنهایی فرق دارد. منظور از غابرین در قرآن، باز ماندگانِ در شهر بعد از خروج حضرت لوط و اهل او هستند (که محکوم به عذاب بودند) در قرآن هر جا از این کلمه نام برده شده منظور، زن حضرت لوط بوده است (که با هلاک شوندگان بود) در قرآن، منظور از چهره های غبار آلود، چهره های غمگین است که از شدت غم و اندوه، تیره شده و به رنگ غبار در آمده اند. کینه و دشمنی نیز چهره را غبار آلود میسازند. و حالا میپردازیم به مثالهای قرآنی این ریشه:
غبَرَة: غبار، گرد و خاک
مثال: وَ وُجُوهٌ یَوْمَئِذٍ عَلَیْهَا غَبَرَةٌ: و صورتهایی در آن روز غبار آلود هست.
غابر: باقیمانده، بازمانده (درمیان هلاک شوندگان)
مثال: قَدَّرْنَا إِنَّهَا لَمِنَ الْغَابِرِینَ: مقدر داشتیم که از بازماندگان باشد.
مثال: إِلَّا عَجُوزًا فِی الْغَابِرِینَ: جز پیرزنی که در میان باقیماندگان بود.