کلیدواژه: انعطاف
کلیدواژه: انعطاف
به نام خدا
سلام
امروز می خواهیم راجع به ریشه [ع ط ف] صحبت کنیم و کلید واژه ما عبارتست از: انعطاف معنای اصلی این ریشه، مایل شدن یا خم شدن و برگشتن چیزی به یک سمت است مثل خم شدن شاخه یا تا کردن بالش و دو تایی شدن آن. و چون انسان به پهلوی خود مایل می شود و بر می گردد و پهلو انحنا دارد، این ریشه، به کنار و جانب و پهلو هم گفته می شود. عَطْف، اسم از این ریشه بوده به معنای خمیدگی، انحراف، کناره، جانب و بغل هست. حرف عطف، جمله را به جمله قبلی بر می گرداند یا متصل می کند. نقطه عطف، نقطه تغییر جهت خمیدگی در یک منحنی است. عطف، به فنر نرم که قابلیت برگشت دارد و سیم نرمِ خم شو نیز گفته می شود. به قبا و عبای تا شده عِطاف گفته می شود. به شمشیر نیز، عِطاف می گویند چون انحنا دارد. اِنعطاف، مصدر از باب انفعال بوده به معنای نرمی و خم شدن است. این ریشه همچنین به معنای مایل شدن و توجه کردن به دیگران و نرمی و مهربانی است. عطوفت، مصدر از این ریشه بوده به معنای دلسوزی و رقّت قلب و متأثر شدن از ناراحتی دیگران است. عَطوف و عَطیف، بر وزن فَعول و فَعیل، صفت مشبه از این ریشه هستند. زن عَطیف، به زن نرم خویِ مطیع و فرمانبر، بدون کِبْر و نخوت گفته می شود. عاطِفَة یا عاطِفَت، اسم مصدر از این ریشه بوده به معنای مهر و محبت است. انسان عاطفی، یعنی انسان حساس و دل نازک و زود متاثر شونده. عاطِف، اسم فاعلی از این ریشه بوده به معنای دلسوز و مهربان است و مؤنث آن می شود عاطِفِه. عاطفه نامی برای دختران است به معنای مهربانی کننده یا مهر و محبت.
نکته: فعل این ریشه اگر همراه با حرف اضافه «عَن» به کار رود به معنای روگرداندن از چیزی و اعراض از آنست.
این ریشه در قرآن به صورت کلمه [عِطف] به معنای کنار و جانب و همراه با کلمه ثانی از ریشه [ثنو] به کار رفته که این ریشه نیز مانند عطف به معنی برگرداندن یا پیچاندن است و ثانی یعنی برگرداننده؛ و معنای آیه برگرداندن جانب خود از حق است. و حالا می پردازیم به مثال قرآنی این ریشه:
عِطْف: کناره، جانب
مثال:ثَانِيَ عِطْفِهِ لِيُضِلَّ عَن سَبِيلِ ٱللهِ: جانبش را می گرداند تا مردم را از راه خدا گمراه سازد