کلید واژه: بکر
کلید واژه: بکر
به نام خدا
سلام
امروز می خواهیم راجع به ریشه [ ب ک ر ] صحبت کنیم و کلید واژه ما عبارتست از: بکر اصل معنای این ریشه، تازه و دست نخورده است. بِکْر، به اول هر شیء، که دست نخورده بوده و بر همان خلقت اولیه است، گفته می شود. به جنس ماده از هر موجود، که جنس نر با آن آمیزش نکرده است، و به موجود کم سن و سالی که هنوز باردار نشده است، نیز بِکر گفته می شود. بکارَت، مصدر بوده، به معنای بِکر بودن و دوشیزگی است. به پسرِ زن نگرفته و فرزند اول خانواده نیز، بکر می گویند. به اول صبح یا صبح خیلی زود، بُکْرَة گفته می شود، چون تازه و دست نخورده است و هنوز کاری در آن صورت نگرفته است و فعل آن نیز به معنای صبح کردن و صبحِ زود رهسپار شدن است. اِبْکار، مصدر از باب اِفْعال بوده به معنای بامداد کردن است ولی در نقش اسم نیز به کار رفته است به معنای بامداد. از معانی فرعی این ریشه، پیشی گرفتن و سبقت گرفتن و تعجیل و شتاب است، مثل صبح که بر سایر اوقات پیشی می گیرد. فِکر بِکر، یعنی اندیشه تازه و نو که برای اولین بار به ذهن کسی رسیده است. اِبتکار، نیز از این ریشه بوده به معنی آوردن روشی نو یا انجام دادن کاری بی سابقه و برای نخستین بار است. و حالا می پردازیم به مثالهای قرآنی این ریشه:
بِکْر: جوان، دوشیزه، گاو ماده جوان، جمع آن می شود >>> اَبْکار
مثال: قَالَ إِنَّهُۥ يَقُولُ إِنَّهَا بَقَرَةࣱ لَّا فَارِضٌ وَلَا بِكْرٌ عَوَانُۢ بَيْنَ ذَٰلِكَۖ: گفت خدا ميفرمايد گاوى باشد نه پيرِ از كار افتاده و نه جوان كار نكرده بلكه ميانۀ ايندو حال باشد
مثال: فَجَعَلْنَٰهُنَّ أَبْكَارًا: پس آنان را دوشيزه و باكره قرار داديم
بُکْرَة: صبح زود
مثال: وَسَبِّحُوهُ بُكْرَةً وَأَصِيلًا: و صبح و شام او را تسبيح گوييد
اِبْکار: صبح کردن، صبحگاه
مثال: فَٱصْبِرْ إِنَّ وَعْدَ ٱللَّهِ حَقࣱّ وَٱسْتَغْفِرْ لِذَنْبِكَ وَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ بِٱلْعَشِيِّ وَٱلْإِبْكَٰرِ: پس صبر كن كه وعده خدا حق است، و از گناهت استغفار كن و هر شبانگاه و صبحگاه پروردگار خود را حمد و تسبيح گوى