کلیدواژه:اَحبار
کلیدواژه:اَحبار
به نام خدا
سلام امروز میخواهیم راجع به ریشه [ح ب ر] صحبت کنیم و کلید واژه ما عبارتست از: اَحبار اصل معنای این ریشه جوهر یا مرکّب است و فعل این ریشه به معنای مرکّب کردن است و چون از جوهر یا مرکب، برای نشانه گذاری و خلق اثر استفاده می شود، این ریشه، به معنای اثر و نشان نیز هست. به مُرکّب و رنگ، حِبْر، و به قلمی که با مرکب می نویسد، قلم حِبر (خود نویس) و به نویسنده، حِبْر یا حَبْر، و به دوات، مِحْبَرَة گفته می شود. پیامبر اکرم صﷺ فرموده اند: مَنْ ماتَ وَ مِیراثُهُ الدَّفاتِرُ وَ الْمَحابِرُ وَجَبَتْ لَهُ الْجَنَّةُ: هر کس بمیرد و از او، دفتر و دوات به ارث گذاشته شود، بهشت بر او واجب میشود. حِبْر،علاوه بر مرکّب سیاه،به مرکّبهای رنگی هم گفته میشود، از جمله رنگهایی که در چاپ استفاده میشود. این ریشه به معنای زیبایی و آراستگی نیز هست چون نقش و نگار باعث زیبایی می شود. این ریشه در مورد آراستن سخن و لباس ، اثر نیکو و به یاد ماندنی، اثر زخم و نشان شادی در صورت نیز بکار رفته است و حَبْر، به معنای سُروری است که آثارش در صورت انسان آشکار است و یَحْبور(بر وزن یَفْعول، مثل یَعقوب و یَعسوب) به فرد خوشدل و سردماغ گفته می شود. این ریشه در لباس نیز استفاده شده و حِبَرَة، به چادر یا عبای مایل به سیاه و حَبیر به دیبای رومی رنگارنگ، گفته میشود، چون با تغییر جهتِ تابش نور، تغییر رنگ میدهد و هر لحظه به رنگی نمایان میشود و در زبان فارسی به آن بوقلمون گفته میشود( که از قلم گرفته شده) حُباری، نیز از این ریشه بوده نام پرنده ایست که شبیه بوقلمون است و به رنگ خاکستری یا قهوه ای کمرنگ، منقش به سیاهی است. یَحبور، یا بچه حُباری نیز، نام نوعی پرنده است که به آن شوات یا سُرخاب یا بوقلمون هم گفته می شود که سرخاب، رنگارنگ بوده و بوقلمون نیز وقتی هیجان زده میشود پوست ناحیه گلو و سرش، از خاکستری به رنگهای قرمز و سفید و آبی تغییر رنگ می دهد. در شعری از ناصرخسرو داریم: "که داد این قلمی را فراز بوقلمون که نقشش آمده هر دم ز مخفئی به ظهور" به نویسنده و دانشمند، حِبْر یا حَبْر، گفته میشود، چون کارش، زیور دادن معانی با بیان یا نوشتاری خوش و زیبا است و آثار علمی اش در یاد مردم باقی میماند؛ (این واژه بیشتر در مورد علمای یهود، بویژه پیشوایان روحانی آنان ،استعمال میشود) و جمع آن می شوداَحْبار. این ریشه، در مورد نعمت و وسعت زندگی نیز بکار رفته و به افرادی که از نظر مالی سرشناش هستند، نیز حِبر گفته میشود. فعل این ریشه در قرآن، در باب اِفعال و در توصیف بهشتیان بکار رفته است که آثار شادی یا نعمت در صورت و ظاهر آنها نمایان است، مثلاً یکی از مظاهر نعمت، پوشیدن لباسهای فاخر مثل حریر و یا استفاده از زیورآلات جواهر نشان، هست که در آیات قرآنی نیز به آن اشاره شده است و نوعی تحسین و اِکرام بهشتیان محسوب می شود و نشان میدهد که بهشتیان غرق در نعمتهای رنگارنگی هستند که هر لحظه تغییر میکند. و حالا می پردازیم به مثالهای قرآنی این ریشه:
اِحْبار: (باب اِفعال) شاد کردن مثال: ٱدْخُلُواْ ٱلْجَنَّةَ أَنتُمْ وَأَزْوَٰجُكُمْ تُحْبَرُونَ: شما و همسرانتان به بهشت درآييد در حالیکه مسرور وشادمان گردانیده شده اید و آثار شادی بر چهره هایتان نمایان است
مثال: فَأَمَّا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّـٰلِحَٰتِ فَهُمْ فِي رَوْضَةٖ يُحْبَرُونَ: اما كسانى كه ايمان آورده و كارهاى شايسته انجام داده اند، در باغی از بهشت متنعم و مسرور خواهند بود آن چنان که آثار شادی در چهره هایشان هویدا می گردد
حِبْر، حَبْر: عالِم، عالِم یهود، جمع آن میشود>>>اَحْبار
مثال: َوۡلَا يَنْهَىٰهُمُ ٱلرَّبَّـٰنِيُّونَ وَٱلْأَحْبَارُ عَن قَوْلِهِمُ ٱلْإِثْمَ: چرا علمای نصارا و یهود آنان را از گفتار گناه آلود بازنمى دارند؟