کلیدواژه: عدد
کلیدواژه: عدد
به نام خدا
سلام
امروز می خواهیم راجع به ریشه [ع د د ] صحبت کنیم و كليد واژه ما عبارتست از: عدد اصل معنای این ریشه، شمردن است؛ معناى ديگر اين ريشه، آماده كردن است كه درواقع نوعى شمردن محسوب ميشود. از اين ريشه، درفارسى، اصطلاح عِدّه و عُدّه را داريم که عِدّه به معنای تعداد و عُدّه به معنای آماده شده یا توشه است. منظور از عِدّه ى زن، بعد از طلاق، تعداد روزهایی است که با تمام شدنِ آنها، زن، حق ازدواج پیدا می کند. كلماتِ مِعده وداستعداد هم،از اين ريشه هستند كه به ترتيب، به معناى آماده ساز و آمادگى هستند. و حالا می پردازيم به مثالهای قرآنی اين ريشه:
عَدَدْ: شمرده
عَدَّ: شمردن
مثال: وَ إِنْ تَعُدُّوا نِعْمَةَ الّلهِ لَا تُحْصُوهَا: و اگر بخواهید نعمتهای خدا را بشمارید نمی توانید شماره کنید.
مثال: فَلا تَعْجَلْ عَلَيْهِمْ إِنَّمَا نَعُدُّلَهُمْ عَدّاً: بر عذاب آنها شتاب مكن مابراى آنها می شماریم، شمردنی (روزشماری دقیق میکنیم)
مثال: اَلَّذى جَمَعَ مالاً وَ عَدَّدَهُ: آنكه مال را جمع كرد و برشمرد.
مثال: فَمَا لَکُمْ عَلَیْهِنَّ عِدَّةٌ تَعْتَدُّونَها: عدّه ای برای شما به عهده آنان نیست تا حسابش را نگه دارید.
عادّين: شمارندگان، ملائكه ى حسابگر
مَعدود: شمرده شده، قابلِ شمارش، اندك، جمع آن میشود >>> مَعْدودات
مثال: وَ شَرَوْهُ بِثَمَنٍ بَخْسٍ دَراهِمَ مَعْدُودَةٍ: و او را به بهای اندک به معدودی درهم فروختند.
مثال: وَاذْکُرُوا اللهَ فِی أَیّامٍ مَعْدُوداتٍ: و خدا را در روزهایی معین یاد کنید
عِدَّة: عدد، تعداد، آنچه به شمارش درآيد، عده ی زن
مثال: إِنَّ عِدَّةَ الشُّهُورِ عِنْدَالّلهِ اثْنَا عَشَرَ شَهْراً: تعداد ماهها نزد خدا دوازده ماه است.
مثال: یا اَیُّهَا النَّبِیُّ إِذَا طَلَّقْتُمُ النِّسَاءَ فَطَلِّقُوهُنَّ لِعِدَّتِهِنَّ وَ أَحْصُوا لْعِدَّةَ: ای پیامبر هر وقت زنان را طلاق دهید پس به وقتِ عده، آنها را طلاق دهید و زمان عده را بشمارید.
عُدَّة: آماده شده، شمرده شده، ساز و برگ، ابزار كار،توشه، اندوخته، ذخيره
مثال: وَ لَوْ أَرَادُوا لْخُرُوجَ لَأَعَدُّوا لَهُ عُدَّةً: و اگر میخواستند خارج شوند، توشه ای برای آن آماده می کردند.
إعْداد: آماده كردن (كه نوعى شمردن هست)
مثال: وَأَعِدّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ: هرچه در توان داريد براى مقابله با آنها آماده كنيد.
تبصره: ريشه[ ع ت د ] نيز از نظر معنا شباهت به ريشه[ عَ د د ] داشته به معناى آماده كردن است.
عَتَدَ: آماده کردن، فراهم کردن
مثال: وَ أَعْتَدَتْ لَهُنَّ مُتَّکَأً: و برای آنها تکیه گاهی آماده کرد
مثال: اَعْتَدنَا لَهُمْ عَذَاباً اَلِیماً: برای آنان عذاب دردناکی مهیا کرده ایم
عَتيد: آماده، حاضر
مثال: مایَلْفِظُ مِنْ قَوْلٍ اِلّالَدَیْهِ رَقيبٌ عَتيدٌ: انسان هیچ سخنی بر زبان نمی آورد مگر آنکه در کنارش فرشته ای مراقب و آماده (ثبت) است.
مثال: وَ قَالَ قَرِینُهُ هذا ما لَدَىَّ عَتيدٌ: و فرشته همنشین او می گوید این نامه اعمال اوست كه نزد من حاضر است.