کلیدواژه:ربا
به نام خدا
سلام
امروز می خواهیم راجع به ریشه [ ر ب و ] و مشتقات آن صحبت کنیم و كليد واژه ما عبارتست از: ربا اصل معناى اين ريشه، زيادى هست كه اين زياد شدن، در مورد سرمايه، به معناى زيادى بهره يا سود، در مورد زمين يا خاك، به معناى بلندى، بالا آمدن يا رويش گياه، در مورد کف،به معنای بالا آمدن یا برآمدن کف و درمورد كيفر، به معنای افزايش و شدت عذاب است. و حالا می پردازيم به مشتقات مثالهای قرآنی این ریشه:
رَبَوَ: زيادشدن، بالا آمدن، نموكردن
رِبا: زيادى، سود، نزول
مثال: وَ ما آتَيْتُمْ مِنْ رِبا لِيَربُوَا فى أَمْوالِ النّاسِ فَلا يَرْبوُا عِنْدَاللهِ: آنچه به عنوان ربا داده ايد تا در اموال مردم فزونى يابد نزدخدا، فزونى نخواهد يافت.
مثال: فَإِذا اَنْزَلْنا عَلَيْهَا الْماءَ اهْتَزَّتْ وَ رَبَتْ: پس هنگاميكه آب، بر زمين فرستاديم، به جنبش درآمد و بالا آمد (نموكرد)
مثال: يَمْحَقُ اللهُ الرِّبا وَ يُرْبِى الصَّدَقات: خداوند ربا را نابود كرده و صدقات را افزايش ميدهد.
اَرْبىٰ: زيادتر
مثال: اُمَّةٌ هِىَ اَرْبىٰ مِنْ اُمَّةٍ: امتى افزون تر از امتى ديگر (ازنظرثروت ياجمعيت)
رابِى: برآمده، بالا آمده، بلند
مثال: زَبَداً رابياً: كفى برآمده
رابِيَة: مونث رابِی،زياد، سخت و شديد
مثال: فَأَخَذَهُمْ أَخْذَةً رابِيَةً: پس آنها را به عذابى سخت، گرفت
رَبْوَة: بلندى، زمين بلند، تپه
مثال: وَ اٰوَيْنَٰهُما اِلىٰ رَبْوَةٍ: و آن دو را در مكان بلندى جاى داديم.
مثال: جَنَّةٍ بِرَبْوَةٍ: باغى بر بلندى
تبصره: ریشه[ ر ب ح ]نیز در معامله بکار میرود و رِبْح، به معنای بهره یا سود است.
رَبِحَ: سودکرد، سودداد
مثال: فَمَا رَبِحَتْ تِجَارَتُهُمْ: تجارت آنها سودی نداشت.